Một trong những kiểm tra cần thiết trong thai kỳ mẹ cần thực hiện là đo độ mờ da gáy. Việc đánh giá thai nhi có nguy cơ bị bệnh Down hay không chính là nhờ vào phương pháp này. Tuy nhiên, tính chính xác của kết quả còn phụ thuộc vào thời điểm mẹ làm xét nghiệm.
Vậy thế nào là đo độ mờ da gáy? Khi nào tiến hành thì phù hợp nhất? Những thắc mắc liên quan sẽ được chúng tôi giải đáp thông qua những nội dung sau.
Tổng quan về phương pháp đo độ mờ da gáy và cách đọc kết quả
Khoảng sáng sau da gáy theo ngôn ngữ y khoa chính là độ mờ da gáy. Đo độ mờ da gáy chính là cơ sở để đánh giá thai nhi có nguy cơ mắc dị tật bẩm sinh không, cụ thể là hội chứng Down hay không.
Đo độ mờ da gáy có tên tiếng Anh là Nuchal Translucency. Đây là phương pháp kiểm tra vùng gáy của thai nhi để có thể phát hiện hội chứng Down. Nói cách khác, đây là cách đo khoảng sáng ở sau gáy của thai nhi. Lí do là vì vùng xung quanh thai nhi có màu sẫm, còn đường trắng sau gáy thai nhi là một khoảng mờ.
Phương pháp này được thực hiện bằng cách rất đơn giản, đó là siêu âm vùng bụng. Đối với những mẹ có tử cung ngả sau hoặc béo phì muốn có kết quả chính xác hơn thì phải siêu âm đầu dò.
Da gáy thai nhi cao là do lượng chất dịch kết tụ ở đây. Chính vì thế, đây là phương pháp kiểm tra dị tật bẩm sinh cũng như hội chứng Down chính xác, hiệu quả nhất trong ba tháng đầu thai kỳ.
Tầm quan trọng khi đo độ mờ da gáy
Bạn phải biết rằng đo khoảng mờ sau gáy không phải là xét nghiệm chẩn đoán mà là một xét nghiệm lâm sàng.
Thông qua xét nghiệm này, việc thai nhi có nguy cơ mắc hội chứng Down hay không sẽ được chẩn đoán với kết quả chính xác lên đến 75%. Dưới da ở mặt sau cổ thai sẽ có một lớp chất lỏng, lớp chất lỏng này sẽ dày hơn bình thường nếu thai nhi đó có khả năng mắc bệnh Down. Kèm theo hội chứng Down sẽ là những dị tật bẩm sinh khác tác động đến cấu trúc cơ thể bé. Vì thế, sàng lọc khi mang thai nói chung và đo độ mờ da gáy nói riêng đóng vai trò rất quan trọng.
Nếu kết quả đo bình thường, mẹ có thể an tâm và không cần làm những xét nghiệm khác. Nhưng nếu kết quả vượt quá ngưỡng cho phép, mẹ có thể phải làm thêm vài xét nghiệm để cho kết quả chính xác nhất. Sẽ an tâm hơn nếu mẹ kết hợp giữa xét nghiệm máu với đo độ mờ da gáy. Việc thử nghiệm kết hợp này tăng độ chính xác lên tới 90%.
Tuy nhiên, kết quả siêu âm vẫn chỉ có thể đánh giá rủi ro trong một số điều kiện nhất định, không thể đưa ra nhận định chắc chắn nào khi đọc kết quá độ mờ da gáy của bé. Đồng nghĩa với việc không phải cứ độ mờ da gáy lớn là trẻ sẽ bị hội chứng Down. Vậy nên nếu kết quả cao, mẹ cũng đừng vội lo lắng mà có thể thực hiện một số xét nghiệm khác để chắc chắn như chọc ối hoặc xét nghiệm NIPT.
Nên tiến hành đo độ mờ da gáy khi nào?
Việc tiến hành xét nghiệm không phải lúc nào thực hiện cũng được mà mẹ cần làm đúng thời điểm nếu muốn cho kết quả chính xác. Nhiều bà mẹ dù siêu âm cho kết quả bình thường nhưng khi sinh con ra lại gặp vấn đề chính là vì mẹ bỏ qua thời điểm siêu âm quan trọng. Vì thế, mẹ cần nghe theo ý kiến bác sĩ khi tiến hành kiểm tra.
Mẹ nên tiến hành đo độ mờ da gáy khi thai nhi trong khoảng 11 – 14 tuần tuổi. Muộn nhất là 13 tuần 6 ngày. Nếu làm sớm hơn, tức dưới 11 tuần, lúc này sẽ không thể quan sát rõ vì thai nhi còn quá nhỏ. Còn quá 14 tuần, kết quả sẽ là chỉ số bình thường. Bởi lúc này hệ thống bạch huyết sẽ hấp thụ toàn bộ chất lỏng gáy dư thừa của bé nên mẹ siêu âm lúc này sẽ không còn ý nghĩa nữa.
Quy trình thực hiện đo độ mờ da gáy
Xét nghiệm sàng lọc này thường được thực hiện bằng thủ thuật rất đơn giản và không ảnh hưởng nguy hiểm đến mẹ và bé, đó là siêu âm thai trên phần bụng. Nhưng trong trường hợp tử cung ngả sau hoặc mẹ béo phì thì phương pháp siêu âm đầu dò sẽ chính xác hơn.
Trước hết, bác sĩ sẽ đo chiều dài từ đỉnh đầu đến cuối xương sống để xác định tuổi thai nhi. Sau khi xác định tuổi, bác sĩ mới tiến hành đo độ mờ da gáy. Những bất thường ở hộp sọ hoặc bất thường ở bụng của thai nhi cũng được phát hiện qua siêu âm này.
Hướng dẫn đọc chỉ số đo độ mờ da gáy
Kết quả sẽ có ngay sau khi siêu âm nên nếu có một ít kiến thức thì sẽ rất tốt cho mẹ. Thực tế sẽ không có một kích thước đạt chuẩn nào để đo độ bất thường mà có thể tăng hay giảm tùy vào tuổi thai. Độ mờ da gáy thông thường như sau:
– Thai 11 tuần tuổi: 2mm.
– Thai 12 tuần tuổi: 2.5mm.
– Thai 13 tuần tuổi: 2.8mm.
– Những thai nhi có kích thước từ 45 – 84mm thì độ mờ da gáy thường sẽ dưới 3.5mm.
Đánh giá khả năng mắc dị tật bẩm sinh qua độ mở da gáy:
– Những thai nhi có độ mờ da gáy trên 3mm thì nguy cơ mắc bệnh Down cao.
– Những thai nhi có độ mờ da gáy trên 6mm thì nguy cơ mắc bệnh Down rất cao.
– Nếu có độ mờ da gáy dày (3.2 -5mm) thì thai nhi có thể đột biến nhiễm sắc thể.
– Nếu độ mờ da gáy là 2.9, dù không ở mức cao nhưng lại kết quả sàng lọc ba tháng đầu có thể do vậy mà bị ảnh hưởng. Vì thế, mẹ nên làm thêm những xét nghiệm khác mang tính chuyên sâu hơn để có kết quả chắc chắn.
2. Khái quát về hội chứng Down
Một trong những hiện tượng phổ biến nhất do rối loạn nhiễm sắc thể gây ra là hội chứng Down. Căn bệnh này có thể phát hiện sớm nhờ phương pháp đo độ mờ da gáy và không thể chữa trị. Khi mắc hội chứng Down, trẻ thường chậm phát triển về trí tuệ lẫn thể chất.
Những bà mẹ có khả năng sinh con mắc bệnh Down
Nếu có những yếu tố dưới đây, mẹ nên đi kiểm tra, cụ thể là đo độ mờ da gáy đúng thời điểm khuyến cáo để phát hiện:
– Tuổi của mẹ: Tuổi mẹ càng cao thì khả năng con mắc hội chứng Down càng cao. Nếu mẹ trên 40 tuổi, nguy cơ mắc bệnh là 1/100.
– Mẹ hoặc bố thường làm việc trong môi trường có chất bức xạ, phóng xá, những chất độc hại.
– Từng có tiền sử thai chết lưu hoặc trong gia đình vợ/chồng có người từng bị Down.
– Mẹ bị nhiễm virus hoặc từng dùng thuốc ảnh hưởng đến thai trong ba tháng đầu thai kỳ.
Hậu quả của hội chứng Down
– Mất nhận thức về cuộc sống xung quanh.
– Hệ thần kinh phát triển chậm như cổ ngắn, đầu nhỏ, mắt ngây ngô, miệng trễ ra ngoài,…
– Kéo theo một vài bệnh lý như ung thư máu, nhẹ cân, bệnh về tim mạch.
– Là nỗi đau và gánh nặng cho gia đình, xã hội.
3. Bảo vệ sức khỏe hai mẹ con ba tháng đầu
Thời điểm nhạy cảm nhất của thai kỳ chính là ba tháng đầu. Vì thế, đây là khoảng thời gian mẹ cần lưu tâm nhất. Đây cũng được coi là giai đoạn khủng hoảng nhất đối với những người lần đầu mang thai. Ngoài tiến hành khám thai định kỳ và đo độ mờ da gáy đúng thời điểm, mẹ nên chú ý những điều sau để hai mẹ con luôn khỏe mạnh.
Chăm sóc chung
Cần nắm rõ và phân biệt dấu hiệu mang thai, máu báo thai, ra máu trong quá trình mang thai, ngộ độc thai nghén là gì.
Khám thai lần đầu đủ, đúng lúc, việc khám quá sớm hay quá muộn thường không tốt hoặc không thể đưa ra những kết quả chẩn đoán chính xác.
Sàng lọc dị tật thai nhi, tốt nhất là ở tuần thứ 12 để phát hiện kịp thời những dị tật bẩm sinh nếu có. Từ đó để đưa ra cách xử lý hoặc can thiệp kịp thời, không để lại nguy hiểm cho mẹ và con.
Phải phân biệt được chảy máu thông thường và chảy máu bệnh lý ở âm đạo.
Tiến hành sàng lọc tuyến giáp trong ba tháng đầu để giảm nguy cơ rủi ro trước, trong khi sinh.
Tiêm đầy đủ vaccine theo hướng dẫn của bác sĩ.
Ngoài ra, để con khỏe mạnh, mẹ cũng nên rèn cho mình thói quen tốt sau:
– Đi ngủ sớm: Dù mẹ sẽ khó ngủ khi mang thai do sự thay đổi hormone nhưng mẹ hãy cố gắng ngủ đúng giờ. Để ngủ ngon hơn, trước khi ngủ mẹ có thể uống một ly sữa ấm.
– Tập thể dục vừa sức: Đương nhiên việc này phải tùy thuộc vào sức khỏe của mẹ. Nhưng nếu có thể, mẹ hãy tập những bài thể dục nhẹ, tập yoga để hạn chế biến chứng xấu cho thai nhi đồng thời quá trình sinh nở cũng dễ dàng hơn.
– Không đi giày cao gót.
– Không xoa bóp bụng bầu: Như đã nói, ba tháng đầu là giai đoạn nhạy cảm nên nếu xoa bóp bụng bầu không cẩn thận có thể gây động thai, đôi khi có thể sảy thai.
Ba tháng đầu nên ăn uống những gì?
Ba tháng đầu rất quan trọng trong suốt thai kỳ. Chế độ dinh dưỡng hợp lý không những giúp mẹ khỏe mạnh, có đầy đủ dưỡng chất để nuôi thai mà còn giúp thai nhi hạn chế những rủi ro không đáng có. Cụ thể như sinh non, mắc dị tật bẩm sinh hay mắc hội chứng Down (có thể nhận biết thông qua kết quả đo độ mờ da gáy). Vì thế, mẹ hãy nhớ bổ sung đủ những loại dưỡng chất sau:
– Bổ sung axit folic:
Hay còn gọi là vitamin B9, đóng vai trò tổng hợp AND và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của bào thai., đặc biệt là hệ thần kinh. Thiếu axit folic, trẻ có thể mắc những khiếm khuyết về hệ thần kinh, những khiếm khuyết về não như thai vô não, dị tật ở tim, chi hoặc những dị tật trên mặt như sứt môi, hở hàm ếch.
Bạn có thể bổ sung axit folic qua những thực phẩm như thịt gia cầm, rau màu xanh đậm, đậu nành, đậu Hà Lan, các loại trái cây như cam, chuối, bưởi,…
– Sắt:
Sắt có vai trò vận chuyển chất dinh dưỡng cũng như oxy đi nuôi bào thai. Thiếu sắt, cơ thể mẹ mệt mỏi, xanh xao và thiếu sắt cũng là nguyên nhân gây sinh non. Để cung cấp sắt, bạn có thể ăn những thực phẩm như thịt bò, rau dền, ngũ cốc,…
– Canxi:
Có thể nói canxi là chất dinh dưỡng không thể thiếu. Canxi đóng vai trò làm chắc xương cho cả mẹ và bé. Thiếu canxi có thể gây ra dị tật về xương và bệnh còi xương bẩm sinh. Canxi có rất nhiều trong cua, tôm, sữa tươi hay cà rốt,… nên mẹ chú ý bổ sung những thực phẩm này nhé.
– Protein:
Protein có vai trò tạo ra sức đề kháng cho hệ miễn dịch, giúp bà bầu có một thai kỳ khỏe mạnh. Để bổ sung protein, bạn có thể ăn nhưng thực phẩm như thịt gà, trứng, họ nhà đậu, lúa mì, lúa mạch, sữa,…
– Vitamin và khoáng chất:
Vitamin và khoáng chất không những cung cấp dưỡng chất cho mẹ mà còn hạn chế những hiện tượng như ợ hơi, rạn da,… Mẹ không nên bỏ qua những thực phẩm như súp lơ, cải bỏ xôi, hay những loại trái cây như cam, táo, nho,…
Qua đây, có thể thấy rằng, việc thực hiện đo độ mờ da gáy rất quan trọng. Tài sản quý nhất của mọi ông bố bà mẹ chính là những đứa con. Vì thế, mẹ hãy kiểm soát tốt sức khỏe của mình cũng như bé yêu bằng cách kiểm tra, theo dõi sức khỏe thai kỳ theo các mốc khuyến cáo, thực hiện đo độ mờ da gáy đúng thời điểm, sàng lọc đầy đủ trước khi sinh.
Nếu biết cách chăm sóc tốt, chắc chắn các mẹ sẽ có một thai kỳ hạnh phúc và những thiên thần nhỏ đáng yêu của riêng mình.
4. Nơi tin cậy để đo độ mờ da gáy tại TP.HCM là ở đâu?
Vì sự quan trọng của phương pháp đo độ mờ da gáy nên mẹ hãy lựa chọn những cơ sở y tế đáng tin cậy để tiến hành. Một gợi ý rất đáng tham khảo cho chị em khi cần theo dõi sức khỏe thai kỳ hiện nay là Phòng khám bác sĩ Phạm Thị Ngọc Điệp. Đây đã và đang là sự lựa chọn của rất nhiều bà mẹ trong việc xét nghiệm sàng lọc trước sinh, đo độ mờ da gáy cũng như thực hiện các xét nghiệm y khoa khác.
Với trình độ chuyên môn, tay nghề cao, dày dặn kinh nghiệm của các y bác sĩ, cùng trang thiết bị kỹ thuật, y tế hiện đại, mẹ hoàn toàn có thể yên tâm khi lựa chọn nơi đây để chăm sóc sức khỏe cho bản thân và bé yêu.
Bên cạnh đó, nhờ cập nhật kịp thời những kỹ thuật y khoa tiên tiến đến từ các quốc gia có nền y học phát triển, chắc chắn, Phòng khám bác sĩ Phạm Thị Ngọc Điệp sẽ là địa chỉ an toàn, hiệu quả cho mẹ khi cần đo độ mờ da gáy.
Nếu vẫn chưa biết lựa chọn cơ sở y tế nào để tiến hành đo độ mờ da gáy, các mẹ hãy đến với Phòng khám bác sĩ Phạm Thị Ngọc Điệp ở địa chỉ 271 Nguyễn Duy Dương, Phường 4, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh. Để được tư vấn thêm, hãy liên hệ đến phòng khám qua số điện thoại: 0335155192.